Share
August 2000
Spindoctors Media BV txt: Joris van Drooge
obey giant FROM WRESTLING HERO TO INTERNATIONAL STREET ICON
De Amerikaanse kunstenaar Shepard Fairey dicht eigenhandig het gat tussen musea en graffiti. Zijn posters en stickers met tekeningen van de worstelaar obey giant plakken hij en zijn netwerk – illegaal – in vrijwel alle grote Amerikaanse steden. en daarbuiten: The Giant is over vrijwel de hele wereld al gesignaleerd. Met zijn werk wil Fairey de voorbijgangers wakkerschudden. Het verhaal achter de obey giant-posters is enigszins merkwaardig. Anders dan de tekeningen misschien doen vermoeden betreft het geen karikatuur, maar een echte (show)wirstelaar.
Shepard Fairey haalde de foto van de (destijds in Amerika beroemde) worstelaar gewoon uit de krant. Bij de dichtsbijzijnde Kinko’s liet hij bij wijze van grap stickervellen van de foto maken. Vervolgens plakten Fairey en zijn skateboardvrienden de eerste exemplaren op straat. En door een reden die wel nooit geheel achterhaald zal worden, bleek de grap aan te slaan. Het portret van de worstelaar met de droefgeestige ogen en het bolle gezicht, in combinatie met de tekst “Andre de Giant Has a Posse”, bleek voorbijgangers te intrigeren. De reacties reageerden van een simpele lach of nieuwsgierigheid tot ergernis. Dat was in 1989. Daarna is The Posse alleen maar groter en groter geworden. Meer dan een millioen posters en stickers zijn wereldwijd verspreid en geplakt.
De tactiek was simpel. Door de prijs van de stickers en posters laag te houden hoopte Fairey dat mensen door heel de VS ze verder zouden verspreiden. En het werkte: het netwerk breidde zich steeds verder uit en de tekeningen waren al snel overal te zien op billboards, bruggen, muren, palen en electriciteitskasten. De tekeningen zijn simpel van aard en vertonen gelijkenis met (communistische) propagandaposters. Ook de slogans als ‘Obey Giant’, ‘Join the Posse’ en ‘Power to the Posse’hebben totalitaire trekjes en geven The Giant haast iets goddelijks. Andere posters nemen de pop art op de hak, zoals Andre vervormd tot Marilyn Monroe in Warhol-stijl. En op sommige posters is obey giant helemaal verdwenen. Zijn beeld is bijvoorbeeld vervangen door een gebalde vuist (alweer zo’n universeel symbool). Onder de vuist staat een simpel OBEY.
Wat gehoorzamen ? Shephard Fairey geeft het antwoord zelf: zijn stickers en posters hebben geen enkele betekenis. “Mensen zijn niet gewend om advertenties of propaganda te zien waarvan de boodschap niet duidelijk is. Het zien van een sticker zal mensen nieuwsgierig maken en mogelijk irriteren. De Giant-stickers hebben geen enkel doel, maar laten mensen nadenken over een mogelijke betekenis en de relatie van de sticker tot de omgeving. De verschillende reacties geven een reflectie van de persoonlijkheid van de voorbijgangers.” “Maar,”waarschuwt Fairey, “conservatieve en paranoïde mensen zien de humor er niet van in. Zij ervaren de stickers als een bedeiging; als een underground cultus met subversieve bedoelingen.” Het is dan ook niet ongebruikelijk dat posters worden verwijderd door bezorgde burgers. “Heel ironisch,” vindt de kunstenaar, “zeker wanneer je bedenkt met hoeveel commerciële beelden de gemiddelde Amerikaan dagelijks wordt geconfronteerd.” Toch is Fairey – ten onrechte beschuldigd van zowel communistische als nazi-sympathieën – blij met elke reactie.
“Of die reactie nu negatief of positief is, de stickers hebben waarde zolang ze een reactie uitlokken.” Ondanks de irritaties van conservatief Amerika bleek de wildplakkerij in andere kringen direct populair. “De stickers zijn vooral in trek bij mensen die rebels zijn, of het in ieder geval willen zijn,” legt Fairey uit. “Zij willen die stickers hebben, alleen omdat ze die ergens hebben gezien. Het bezit van een sticker geeft ze het gevoel ergens bij te horen.”Fairey vermoedt dat zijn werk veel minder aantrekkingskracht zou hebben wanneer het geen enkele negatieve reactie zou uitlokken. “Eén manier om mensen iets leuk te laten vinden, is iets te creëren waar een andere groep een hekel aan heeft. En dan het liefst een groep waar ze zelf een hekel aan hebben. Dus wanneer conservatieve types iets haten, dan zullen rebelse types het juist wel leuk vinden. Zelfs wanneer ze niet eens weten wat het betekent,” theoretiseert Fairey. “De rebellen denken: I don’t know what it is, man, but it says ‘fuck the system’so I love it. Juist dat maakt Andre the Giant krachtig. Het is mijn taak om de nieuwsgierigheid aan te blijven wakkeren. Dat is de reden waarom ik niet gestopt ben met dat wat begon als grap.” De aanvankelijke grap is uitgegroeid tot een missie.
In zijn strijd tegen de gevestigde orde, gaat Fairey net als graffity-artiesten te werk. Zijn wapens zijn geen spuitbussen, maar stencilmachines, lijm, posters en stapels stickers. Voor zijn ‘vandalisme’is hij meerdere keren gearresteerd. Eén keer is Fairey -suikerpatiënt- bijna overleden in de cel, nadat de NYPD hem weigerde zijn insulinespuiten te geven. Zelfs dat was geen reden om zijn missie te staken. Tegenwoordig runt hij een designbureau, dat onder andere ontwerpt voor skateboardmerken en bands. Maar ook van grote bedrijven als frisdrankgigant Mountain Dew krijgt hij opdrachten. Met dat geld financeert hij nieuwe wildplakacties. “obey giant levert niet genoeg op om alle kosten te dekken. Het geld dat ik van grote bedrijven verdien, stop ik weer in nieuwe posters en stickers. Iemand anders zou een boot of sportauto kopen, ik maak meer Giant-propaganda. I use the corporate money for my own diabolical reasons.” Na de opdrachten volgden onherroepelijk de uitnodigingen voor artshows en tentoonstellingen in musea, van LA tot Tokio. Dat bewijst dat zelfs het simpelste idee uit kan groeien tot een cultureel fenomeen. Maar één vraag zal altijd onopgehelderd blijven. We zullen nooit weten wat de echte obey giant ervan vindt dat zijn gezicht is verworden tot een internationaal underground icoon. De worstelaar is in 1993 overleden.
